wystawy
Andrzej Jórczak. Patrząc na Alpha Ursae
(14.06 – 13.09.2014)
Kuratorka: Jagna Lewandowska
Aranżacja przestrzeni: Paulina Tyro-Niezgoda
Andrzej Jórczak (ur. 1944 w Warszawie, zm. 1981 pod Paryżem) artysta, fotograf, kurator, z wykształcenia astronom. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego gdzie uzyskał dyplom magistra astronomii. W 1967 roku podjął pracę jako nauczyciel fizyki w XXXIV L.O. w Warszawie, do dziś przez ówczesnych uczniów pamiętany jest jako niezwykle charyzmatyczny pedagog. Tam też poznał Krzysztofa Wojciechowskiego, który był wykładowcą w tej samej szkole i dzielił z nim fotograficzną pasję. W latach 1969-1972 Jórczak należał do Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego. Od 1973 roku związany był z grupą twórczą Remont, działającą na terenie Galerii Remont przy Klubie Politechniki Warszawskiej. Na początku twórczej drogi, duży wpływ wywarły na artystę poglądy na sztukę Zbigniewa Dłubaka, który jako mentor i przyjaciel wprowadził go (wraz z Henrykiem Gajewskim i Krzysztofem Wojciechowskim) do Związku Polskich Artystów Fotografików w 1975 roku. W tym samym czasie Jórczak zafascynował się teorią sztuki kontekstualnej Jana Świdzińskiego, czemu dał wyraz w ówczesnych fotograficznych i filozoficznych poszukiwaniach. Sprzeciwiając się spłaszczaniu fotografii, jej estetyzacji, podjął szereg eksperymentów zgłębiających semantyczne właściwości medium. Badał również zagadnienia fizyki współczesnej i astronomii, w swoich działaniach łącząc wiedzę nabytą podczas studiów ze znajomością warsztatu fotograficznego. Obie ścieżki okazały się przydatne w epistemologicznych spekulacjach wnikliwego autora.
W 1977 Jórczak został dyrektorem artystycznym Małej Galerii na Placu Zamkowym w Warszawie, powstałej z inicjatywy Dłubaka. Autorski program Małej Galerii, pod kierownictwem Jórczaka, wyróżniał się szeroko pojętą i wielokrotnie przytaczaną w tym kontekście „otwartością” oraz eksperymentalnym ukierunkowaniem. Silnie nacechowany był jego prywatnymi zainteresowaniami, skoncentrowanymi wokół sztuki konceptualnej i minimal-artu. „Roboczy” i „dyskusyjny” charakter działalności galerii nakreślony został przez Jórczaka w referacie pt. „Program i formy działalności Małej Galerii PSP-ZPAF” (1979). W inauguracyjnym okresie istnienia Małej Galerii, swoje prace prezentowali tam m. in. Janusz Bąkowski, Jadwiga Przybylak, Zbigniew Dłubak, Jerzy Olek, Zdzisław Jurkiewicz, Józef Robakowski, Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Jolanta Marcolla, Andrzej Różycki czy Paweł Kwiek. Częstym monograficznym wystawom niemal zawsze towarzyszyły dwujęzyczne katalogi stanowiące niezależną względem ekspozycji całość. W galerii odbywały się również liczne dyskusje, projekcje filmowe i happeningi. Andrzej Jórczak, stale poszukujący nowych obszarów tematycznych i rozwiązań formalnych, zarówno na polu swojej twórczości jak i w działalności teoretycznej oraz kuratorskiej, z czasem słusznie zdiagnozował przewartościowanie i zamknięcie awangardowych formuł, wyczerpanie idei (post)konceptualizmu. Apel o przekroczenie kolejnych, medialnych i środowiskowych ograniczeń zawarł w przełomowym tekście „Dlaczego nie” (1981), zawartym w katalogu towarzyszącym wystawie Jana Dobkowskiego w Małej Galerii.
W 1981 roku ze względu na okoliczności zdrowotne i materialne, Jórczak wraz z rodziną zdecydowali się na czasową emigrację do Francji. Myśląc o powrocie, Jórczak pozostawił wytyczne dotyczące działania galerii na kilka miesięcy w przód. Po ich upływie jednak zapadła decyzja o pozostaniu za granicą. Andrzej Jórczak zmarł tragicznie w Luzarches pod Paryżem w 1981 roku. Przyjaciele zapamiętali go jako osobę skupioną i poważną, w osobliwy sposób nieprzystającą do otaczających okoliczności, obdarzoną „zmysłem metafizycznym” (Tomasz Tuszko), samotnego, „cudownego meteora” (Jerzy Busza).
------------
Prywatne archiwum, odkryte na nowo po latach, pozwala odtworzyć drogę twórczą wszechstronnego autora i animatora życia kulturalnego skupionego wokół prowadzonej przez niego galerii. Pozostawione przez Jórczaka fotografie, pomimo upływu czasu i zmian jakie nastąpiły w sztuce, są zdumiewająco aktualne. Wiele z nich, w tym monumentalne fotografie-instalacje oraz astronomiczne eksperymenty zostaną zaprezentowane na wystawie „Patrząc na Alpha Ursae” w Fundacji Arton.
Kuratorka: Jagna Lewandowska
Aranżacja przestrzeni: Paulina Tyro-Niezgoda
Andrzej Jórczak (ur. 1944 w Warszawie, zm. 1981 pod Paryżem) artysta, fotograf, kurator, z wykształcenia astronom. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego gdzie uzyskał dyplom magistra astronomii. W 1967 roku podjął pracę jako nauczyciel fizyki w XXXIV L.O. w Warszawie, do dziś przez ówczesnych uczniów pamiętany jest jako niezwykle charyzmatyczny pedagog. Tam też poznał Krzysztofa Wojciechowskiego, który był wykładowcą w tej samej szkole i dzielił z nim fotograficzną pasję. W latach 1969-1972 Jórczak należał do Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego. Od 1973 roku związany był z grupą twórczą Remont, działającą na terenie Galerii Remont przy Klubie Politechniki Warszawskiej. Na początku twórczej drogi, duży wpływ wywarły na artystę poglądy na sztukę Zbigniewa Dłubaka, który jako mentor i przyjaciel wprowadził go (wraz z Henrykiem Gajewskim i Krzysztofem Wojciechowskim) do Związku Polskich Artystów Fotografików w 1975 roku. W tym samym czasie Jórczak zafascynował się teorią sztuki kontekstualnej Jana Świdzińskiego, czemu dał wyraz w ówczesnych fotograficznych i filozoficznych poszukiwaniach. Sprzeciwiając się spłaszczaniu fotografii, jej estetyzacji, podjął szereg eksperymentów zgłębiających semantyczne właściwości medium. Badał również zagadnienia fizyki współczesnej i astronomii, w swoich działaniach łącząc wiedzę nabytą podczas studiów ze znajomością warsztatu fotograficznego. Obie ścieżki okazały się przydatne w epistemologicznych spekulacjach wnikliwego autora.
W 1977 Jórczak został dyrektorem artystycznym Małej Galerii na Placu Zamkowym w Warszawie, powstałej z inicjatywy Dłubaka. Autorski program Małej Galerii, pod kierownictwem Jórczaka, wyróżniał się szeroko pojętą i wielokrotnie przytaczaną w tym kontekście „otwartością” oraz eksperymentalnym ukierunkowaniem. Silnie nacechowany był jego prywatnymi zainteresowaniami, skoncentrowanymi wokół sztuki konceptualnej i minimal-artu. „Roboczy” i „dyskusyjny” charakter działalności galerii nakreślony został przez Jórczaka w referacie pt. „Program i formy działalności Małej Galerii PSP-ZPAF” (1979). W inauguracyjnym okresie istnienia Małej Galerii, swoje prace prezentowali tam m. in. Janusz Bąkowski, Jadwiga Przybylak, Zbigniew Dłubak, Jerzy Olek, Zdzisław Jurkiewicz, Józef Robakowski, Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Jolanta Marcolla, Andrzej Różycki czy Paweł Kwiek. Częstym monograficznym wystawom niemal zawsze towarzyszyły dwujęzyczne katalogi stanowiące niezależną względem ekspozycji całość. W galerii odbywały się również liczne dyskusje, projekcje filmowe i happeningi. Andrzej Jórczak, stale poszukujący nowych obszarów tematycznych i rozwiązań formalnych, zarówno na polu swojej twórczości jak i w działalności teoretycznej oraz kuratorskiej, z czasem słusznie zdiagnozował przewartościowanie i zamknięcie awangardowych formuł, wyczerpanie idei (post)konceptualizmu. Apel o przekroczenie kolejnych, medialnych i środowiskowych ograniczeń zawarł w przełomowym tekście „Dlaczego nie” (1981), zawartym w katalogu towarzyszącym wystawie Jana Dobkowskiego w Małej Galerii.
W 1981 roku ze względu na okoliczności zdrowotne i materialne, Jórczak wraz z rodziną zdecydowali się na czasową emigrację do Francji. Myśląc o powrocie, Jórczak pozostawił wytyczne dotyczące działania galerii na kilka miesięcy w przód. Po ich upływie jednak zapadła decyzja o pozostaniu za granicą. Andrzej Jórczak zmarł tragicznie w Luzarches pod Paryżem w 1981 roku. Przyjaciele zapamiętali go jako osobę skupioną i poważną, w osobliwy sposób nieprzystającą do otaczających okoliczności, obdarzoną „zmysłem metafizycznym” (Tomasz Tuszko), samotnego, „cudownego meteora” (Jerzy Busza).
------------
Prywatne archiwum, odkryte na nowo po latach, pozwala odtworzyć drogę twórczą wszechstronnego autora i animatora życia kulturalnego skupionego wokół prowadzonej przez niego galerii. Pozostawione przez Jórczaka fotografie, pomimo upływu czasu i zmian jakie nastąpiły w sztuce, są zdumiewająco aktualne. Wiele z nich, w tym monumentalne fotografie-instalacje oraz astronomiczne eksperymenty zostaną zaprezentowane na wystawie „Patrząc na Alpha Ursae” w Fundacji Arton.
